“

 

۲-۲-۳) انواع طبقه بندی اجزای سرمایه فکری

 

در زمینه طبقه ­بندی اجزاء سرمایه فکری تاکنون مدل­های زیادی ارائه شده است. در ادامه این طبقه ­بندی­ها را با نام محققان آن ها ذکر می­کنیم و به شرح اجزای این طبقه بندی ها می پردازیم ولی باید توجه کرد که همانند تعریف سرمایه فکری، هنوز یک طبقه بندی جهانشمول درباره اجزای سرمایه فکری وجود ندارد.

 

    • طبقه بندی Bontis در سال ۱۹۹۸ و ۲۰۰۰

 

    • طبقه بندی Stewart در سال ۱۹۹۷

 

    • طبقه بندی Goran Roos در سال ۱۹۹۷

 

    • طبقه بندی Amie Brooking

 

    • طبقه بندی Sveiby در سال ۱۹۹۷

 

    • طبقه بندی Eustace و همکارانش

 

    • طبقه بندی Edvinsson و Malone

 

    • طبقه بندی Chen و همکارانش

 

    • طبقه بندی Hannas و Lowendahl

 

    • طبقه بندی Petty و Guthire

 

      • طبقه بندی سازمان برای همکاری و توسعه اقتصادی

 

    • طبقه بندی Lim و Dallimore در سال ۲۰۰۴

 

    • طبقه بندی Norton و Kaplan در سال ۱۹۹۲

 

    • و سایر طبقه بندیهای دیگر که ارائه شده

 

  • بونتیس[۵۴]۱ (۱۹۹۸) ابتدا به سه نوع سرمایه انسانی، ساختاری و مشتری اشاره کرد و در سال ۲۰۰۰ طبقه بندی خود را به صورت سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه ارتباطی [۵۵]۲ و دارایی یا مالکیت معنوی تغییر داد. منظور از سرمایه انسانی سطح دانش فردی است که کارکنان یک سازمان دارای آن می­باشند که این دانش معمولاً به صورت ضمنی ‌می‌باشد. منظور از سرمایه ساختاری کلیه دارایی­ های غیرانسانی یا قابلیت ­های سازمانی[۵۶]۳ است که برای برآورده کردن نیازهای بازار مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد و منظور از سرمایه ارتباطی کلیه دانش به کار گرفته شده در روابط یک سازمان با محیط خود شامل مشتریان، عرضه کنندگان، مجامع علمی و غیره است که به عقیده ایشان مهمترین جزء یک سرمایه فکری، سرمایه مشتری است بخاطر اینکه موفقیت یک سازمان در گرو سرمایه مشتری آن است و منظور از مالکیت معنوی، آن قسمت از دارایی­ های نامشهود است که بر اساس قانون، مورد حمایت و شناسایی قرار گرفته است مانند کپی رایت، حق اختراع و حق امتیاز(بونیتس و همکاران[۵۷]۱ ، ۱۹۹۸)

ردیف اول

 

سرمایه فکری

 

سرمایه انسانی

 

سرمایه ساختاری

 

سرمایه مشتری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روابط بازار رویه ­های سازمانی فکر یا هوش انسانی از نظر اصل یا ماهیت در درون روابط سازمان با خارج از سازمان قرار دارد. در درون روابط سازمانی قرار دارد در درون ذهن افراد قرار دارد از نظر حیطه مدت پایداری کارایی و قابلیت دستیابی مناسب بودن حجم آن از نظر پارامترهای اندازه‌گیری بالاترین سطح از لحاظ مشکل و بدون کدگذاری متوسط بالا از نظر مشکل بودن کدگذاری

ردیف دوم

 

نمودار شماره ۲-۲- مفهوم‌سازی سرمایه فکری از سوی بونتیس

 

منبع: (Bontis,1998)

 

همچنین بونتیس به وجود یک سری روابط متقابل میان اجزای سرمایه فکری معتقد است، ‌به این صورت که حتی اگر یک سازمان دارای سرمایه انسانی مناسبی باشد ولی دارای یک سرمایه ساختاری مناسب نباشد، نمی­تواند از دانش افراد خود استفاده کند و به تبع آن نمی­تواند به سرمایه مشتری خود، پاسخ مناسبی دهد (بونیتس و دیگران، ۲۰۰۰).

 

    • استوارت (۱۹۹۷) طبقه بندی خود را به صورت سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه مشتری ارائه کرد. در این طبقه بندی، سرمایه انسانی در واقع کارکنان یک سازمان است که مهمترین دارایی یک سازمان است و منظور از سرمایه ساختاری دانش قرار گرفته شده در فناوری اطلاعات و همه حق امتیازها و طرح و مارک­های تجاری است و منظور از سرمایه مشتری، اطلاعات مربوط به بازار است که برای جذب و حفظ مشتریان، به کار گرفته می شود. این طبقه ­بندی تا حدودی با طبقه بندی اولیه بونتیس مشابه است.(استورات، ۱۹۹۷)

 

    • روس و همکارانش (۱۹۹۷) نیز سرمایه فکری را به سه سرمایه انسانی شامل شایستگی، طرز فکر و چابکی یا زیرکی فکری [۵۸]۱ و سرمایه ساختاری شامل همه ساختارها و فرآیندها و مالکیت معنوی سازمانی و دارایی­ های فرهنگی و سرمایه ارتباطی شامل روابط با ذینفعان داخلی و خارجی یک شرکت تقسیم می­ کند. ولی بعداً روس یک جزء سرمایه دیگر بنام سرمایه بهبود و بازسازی[۵۹]۲ را به طبقه ­بندی خود افزود، که این سرمایه آخر شامل حق اختراع­های جدید و تلاش­ های آموزشی است.

 

    • بروکینگ[۶۰]۳در طبقه ­بندی خود به دارایی­ های انسان محور[۶۱]۴و دارایی­ های زیر ساختاری و مالکیت معنوی و دارایی­ های بازار اشاره ‌کرده‌است. منظور از دارایی­ های انسان محور، مهارت ­ها، توانایی­ ها و تخصص و توانایی حل مشکل و سبک­های رهبری است. منظور از دارایی­ های زیر ساختاری، همه تکنولوژی­ها، فرآیندها و متدولوژی­هایی است که یک سازمان را قادر به فعالیت می­سازد. منظور از مالکیت معنوی حق امتیاز و علایم یا مارک­های تجاری و دانش فنی است و منظور از دارایی­ های بازار، برندها، مشتریان، وفاداری مشتریان و کانال های توزیع است(بونیتس و ‌همکاران، ۲۰۰۰)

 

  • اسویبی (۱۹۹۷) طبقه بندی خود را به صورت ساختار داخلی، ساختار خارجی و شایستگی کارکنان ارائه ‌کرده‌است. این طبقه بندی، به نام طبقه بندی ناظر دارایی نامشهود[۶۲]۵معروف است. منظور از شایستگی کارکنان، همان سرمایه انسانی مطرح شده در طبقه بندی­های قبلی است. منظور از ساختار داخلی، سرمایه ساختاری یا سازمانی و منظور از ساختار خارجی، سرمایه مشتری یا ارتباطی است. البته باید توجه داشت که اسویبی چهار حوزه کلیدی را، در سه جزء خود قرار داد، که عبارتند از رشد و کارایی، پایداری و بازسازی. و ‌بر اساس این چارچوب یک سری شاخص استخراج کرد. شکل این طبقه بندی به صورت زیر است.( اسویبی، ۱۹۹۷)[۶۳]۶

ارزش­های بازاری

 

ارزش دفتری خالص دارایی‌های مشهود

 

دارایی‌های نامشهود

 

شایستگی فردی

 

ساختار داخلی

 

ساختار خارجی

 

رشد

 

رشد

 

رشد

 

رشد

 

بازسازی

 

بازسازی

 

بازسازی

 

بازسازی

 

کارایی

 

کارایی

 

کارایی

 

کارایی

 

پایداری/ ریسک

 

پایداری/ ریسک

 

پایداری/ ریسک

 

پایداری/ ریسک

 

نمودار شماره ۲-۳- طبقه بندی اسویبی از طریق چارچوب ناظر دارایی نامشهود

 

منبع : (Brennan et al., 2000)

“

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...