شورای سیاست‌گذاری گواهی الکترونیکی به استناد بند ت از ماده ۳ آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۲ قانون تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲ هیئت وزیران در جلسه مورخ ۱۹/۲/۱۳۸۸دستورالعمل اجرایی«ساماندهی مراکز صدور گواهی الکترونیکی» به تصویب رسانید. با تصویب دستورالعمل اجرایی«ساماندهی مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانی»، وظایف این مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانی تنوع زیادی پیدا نموده است که وظایف هر یک از این مراکز در این دستورالعمل مشخص گردیده است.

در این میان مراکز میانی خصوصی با ااحراز شرایط لازم وکسب گواهی تحت عنوان«مرکز میانی بیرونی» از مرکز ریشه می‌توانند، پس از انعقاد قرارداد با دستگاه دولتی مورد نظر، اقدام به صدور گواهی‌الکترونیکی صرفا” با کاربردهای دولت با بنگاه (B to G) (گواهی‌های الکترونیکی اشخاص خصوصی طرف ارتباط با دستگاه حکومتی) نمایند.^[۲۰۲]

شرایط و ضوابط تأسیس مراکز میانی طبق ماده ۷ آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۲ قانون تجارت الکترونیک عبارتند از:

الف – ارائه اساسنامه یا مجوز ثبت از مراجع ذی‌ربط

ب – ارائه تقاضا از طرف متقاضی

پ – معرفی پنج نفر دارای مدرک تحصیلی مرتبط مورد تأیید وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با شرایط زیر:

۱-سه نفر کارشناس دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی و ترجیحا” دارای تجربه فعالیت مرتبط؛

۲- دو نفر با مدرک کاردانی در رشته‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات یا حداقل سه سال تجربه در حوزه های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات همراه با مجوز طی دوره آموزشی از مراکز فنی و حرفه‌ای.

ت – تأمین مکان فیزیکی مناسب همراه با تجهیزات سخت افزاری و نرم‌افزاری لازم اعلام شده از سوی مرکز ریشه به نحوی که امنیت فنی و رمزنگاری را تضمین نماید و مورد تأیید بازرسان مرکز ریشه قرار گرفته باشد.

ث – ارائه تضمین متناسب با مبلغ تعیین شده توسط مرکز ریشه.

ج – تدوین سیاست‌ها و دستورالعمل گواهی مرکز.

بر اساس ماده ۱۷ آیین‌نامه اجرایی ۱۳۸۶ هیئت وزیران، به منظور حفظ محرمانه بودن و غیر قابل دستیابی بودن داده های ایجاد امضای الکترونیکی از طریق استنتاج، مرکز میانی مکلف است از تجهیزات و روش‌هایی استفاده کند که داده های ایجاد امضای الکترونیکی مورد استفاده برای امضای الکترونیکی بیش از یکبار توسط اشخاص ثالث به نحو اطینان بخشی محافظت شود.

در نظام مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی، هدف از وجود مرکز میانی و دفتر ثبت نام، صدور گواهی الکترونیکی همانند کار تغییر نام در سند تلفن همراه می‌باشد که هر مؤسسه می‌تواند فقط با داشتن مجوز آن را انجام دهد و در قبال آن پول دریافت کند.^[۲۰۳]

وب‌سایت مرکز صدور گواهی الکترونیکی میانی (www.MOCCA.IR) محل انتشار گواهی الکترونیکی و اسناد و اخبار مرتبط می‌باشد. شما از طریق این سایت می‌توانید گواهی‌های مورد نیاز خود را دریافت و نصب کنید. همچنین می‌توانید لیست گواهی‌های باطل شده^[۲۰۴] (CRL)را دانلود نموده و نصب نمایید.

ج- دفاتر ثبت گواهی الکترونیکی

مرکز ثبت نام گواهی الکترونیکی موجودیتی است که برای جمع‌ آوری و بررسی صحت اطلاعات مربوط به هویت صاحبان امضاء که در گواهی الکترونیکی وارد خواهد شد. دفتر ثبت نام گواهی الکترونیکی که با کسب مجوز از حداقل یک مرکز میانی نسبت به ثبت و انتقال درخواست متقاضیان در خصوص صدور و لغو گواهی‌ها و سایر امور مربوط به آن‌ ها مطابق با ضوابط و دستورالعمل صادره از سوی مراکز میانی که تعهد همکاری با آن‌ ها را امضاء نموده است، اقدام می‌کند. (بند پ ماده ۴ آیین‌نامه ۱۳۸۶)

دفاتر ثبت گواهی الکترونیکی که پایین‌ترین سطح مراکز گواهی وظایفی به شرح ذیل را دارا است:

1. 1. انجام عملیات مطابق با دستورالعمل گواهی مرکز میانی مربوط.

1. 1. تدوین دستورالعمل اجرایی گواهی خود مطابق با سیاست گواهی‌های الکترونیکی.

1. 1. اطمینان از تطابق عملکرد مرکز با سیاست‌های گواهی الکترونیکی.

1. 1. احراز هویت و تصدیق مدارک ارائه شده متقاضی برای دریافت خدمات گواهی.

1. 1. بیان روال‌های درخواست گواهی الکترونیکی برای درخواست کنندگان.

1. 1. اطمینان عقد از قرارداد با دفاتر ثبت نام آگاه و متعهد به سیاست‌های گواهی الکترونیکی.

1. 1. اطمینان از دریافت درخواست گواهی صرفا” از دفاتر ثبت نام تحت قرارداد.

1. 1. صدور و انتشار گواهی‌ها.

1. ارسال گواهی‌ها و لیست گواهی‌های باطل شده

۱۰-تولید کلیدهای خصوصی مرکز به طور ایمن.

۱۱-ارسال درخواست متقاضی همراه با مدارک مربوطه به مرکز میانی مربوطه.

۱۲-دریافت گواهی صادر شده از مرکز مرکز میانی مربوطه و تحویل به متقاضی.

۱۳-اطمینان از نگهداری ایمن کلیدهای خصوصی مرکز.

دفتر خدمات گواهی مکانیسم لازم را برای ایمنی و اطمینان امضاء فراهم می‌سازد. با گواهی این مرجع، امضاکننده مجاز به استناد به مدارک گواهی شده می‌شود و کلید‌های اختصاص یافته به او به نام خودش ذخیره شده و به شخص دیگری تعلق نمی‌گیرد.

دفاتر ثبت بر خلاف دفتر خدمات گواهی که ایمنی و اطمینان امضاء را از جنبه فنی تأمین می‌کند، سر‌دفتر به عنوان شخص ثالث قابل اعتماد به تصدیق مدارک و تأیید هویت امضاکننده اقدام می‌کند. به طور کلی، اطلاعات تهیه شده توسط دفاتر خدمات گواهی از جمله عواملی است که زمینه اعتماد سردفتر را به امضای ایجاد شده، را فراهم می‌سازد، اگر چه او نیز موظف است تا بررسی‌های متعارف را به عمل آورد.^[۲۰۵]

با توجه به وجود لایحه‌ها و سطوح مختلف مراجع صدور گواهی الکترونیکی با نظارت شورای سیاست‌گذاری الکترونیکی و مرکز صدور گواهی الکترونیکی ریشه به عنوان یک مرکز دولتی و بالا‌ترین مرجع صدور گواهی الکترونیکی، در صورت فراهم آوردن بستر سخت افزار و نرم افزاری مناسب می‌توان امیدوار به فضای مطمئن و قابل اعتماد برای تجارت الکترونیک در کشور و توسعه آن در سطح بین‌المللی شد.

۱-صدور گواهی الکترونیکی

به منظور صدور گواهی الکترونیکی باید اقداماتی صورت گیرد. ابتدا باید فرم درخواست گواهی الکترونیکی توسط درخواست کننده تکمیل و تأیید شود که حاوی قرارداد صاحبان امضاء می‌باشد در این فرم درخواست کننده تبعیت خود را از آیین‌نامه ماده ۳۲ اعلام می‌کند.

بعد از تکمیل فرم درخواست گواهی دفاتر ثبت نام گواهی الکترونیکی هویت درخواست کننده و مدارک مورد نیاز را بررسی کرده و چنانچه مطالب دیگری نیاز باشد، آن‌ ها را درخواست می‌کند یا مرحله بعد را شروع می‌کند یا درخواست گواهی را به طور کلی رد می‌کند. دفاتر ثبت گواهی الکترونیکی، پس از احراز هویت درخواست کننده گواهی، این درخواست را برای صدور گواهی الکترونیکی ارسال می کند. این مرکز پس از دریافت درخواست گواهی، یک گواهی الکترونیکی تولید کرده و امضاء می کند. پس از صدور گواهی و انتشار آن در مخزن، دفتر ثبت نام الکترونیکی مربوطه باید از طریق تلفن یا آدرس پست الکترونیکی به صاحب امضاء اطلاع رسانی کند. همچنین باید آدرس دسترسی به گواهی مورد نظر را در اختیار وی قرار دهد.^[۲۰۶]